Süfrə mədəniyyəti

     Azərbaycan xalqının mətbəx mədəniyyətinin, onun tərkib hissəsi olan süfrə mədəniyyətinin özünə məxsus incəlikləri vardır. Azərbaycan xalqı o xalqlardandır ki,mövsümə, məqama, şəraitə, mərasimə uyğun fərqli süfrə mədəniyyətinə malikdir. Biz tarixi eramızdan çox - çox əvvəllərə gedib cıxan, antik mənbələrdə " Qobusnamə" də, "Kitabi - Dədə - Qorqud" da, tarixi mənbələrdə və qaynaqlarda xalqımızın süfrə mədəniyyəti, yemək qaydaları, qonaq qarşılaması barədə olduqca qiymətli məlumatlar öyrəndik. Bu qaydaların əksəriyyəti bu gündə qorunub saxlanmaqdadır.

     Stol arxasında özünü aparmaq bacarığı, təmkınlə

yemək insanın ümumi mədəni səviyəsini göstərir. Süfrə mədəniyyəti ilk baxışdan bizə sadə görünsə də stol arxasında necə davranmağı, yemək qaydasını,əllərimizi hara qoymağı bizə elə gəlir ki, bilirik.Amma araşdırdıqca gördük ki, bu qaydaları elə də yaxşı bilmirik. Bunları bilmək üçün aşağıdakılara diqqət etməliyik: Stol arxasında oturuşumuza fikir verməliyik. Bir az söykənərək düz oturmaq, stulu stola çox yaxın çəkməmək,əllərimizi dizlərimizin üstünə qoymaq məsləhətdir.Bu qaydalara əməl etsək ən azından mədəniyyətimizi göstərərik.

     Masadakı qab - qacaq bizə yeməklər haqqında ip ucları verir.Süfrədə yemək çəngəli qabın soluna, yemək bıçağı və yemək qaşığı qabın sağına qoyulur.Əvvəl bıçaq ona paralel qaşıq. Su stəkanı qabın sol ön qisminə, şərab stəkanı su stəkanının sağına qoyulmalıdır. İstifadə edərkən çəngəl sol, bıçaq sağ əllə tutularaq kəsmə işi yerinə yetirilir.Bıçağı istifadə etdikdən sonra masaya buraxmamalı, qabın üst yarısına, üzü sizə doğru və iti tərəfi içəri tərəfə qoyulmalıdır.Çəngəli isə istifadə etdikdən sonra qabın üzərinə, bıçağa paralel və sol tərəfə, çəngəlin sapı sağa və ağzı yuxarıya doğru qoyulmalı. Bundan başqa masada salat və şirniyat üçün çəngəl, balıq çəngəli, şirniyat qaşığı, buzlu içkilər üçün qaşıq və çay qaşığı da qoyula bilər. Salat çəngəli yemək çəngəlindən qısa olur. Balıq çəngəli isə daha qısa  və düz olur. Biz öyrəndik ki,ən rəsmi qonaqlıqda belə üçdən çox çəngəl qoyulmur. Salfetlər isə rəsmi yeməklərdə qabın içinə, adi yeməklərdə isə çəngəlin altına qoyulur.

     Bir sıra əməllər də varki bəyənilməyən hesab edilir:

     Yemək zamanı başqasının üzünə baxmaq.

     Səs çıxararaq yemək.

     Tələsik yemək.

     Yemək zamanı danışmaq.

     Üfürərək yemək.

     Ziyafət və qonaqlıqlarda əllə yeyilən və sarımsaqlı yeməklərın verilməməsi.

     Yeməkləri bişirmək bir sənət hesab edilirsə, onu bəzəyib süfrəyə gətirmək, onu təqdim etmək də başqa bir sənət sayılır. Yeməklər nə qədər gözəl, göz oxşuyan, dadlı olursa - olsun əgər biz süfrə mədəniyyətindən bixəbəriksək, süfrə mədəniyyətinə malik deyiliksək mətbəximizi düzgün təbliğ edə bilmərik.